-
1 үз
I мест.свой, своя́, своёүз урыным — своё ме́сто
II прил.һәркемнең үз бәхете үзенә — (погов.) вся́кому своё сча́стье
1) свой, со́бственный, ли́чныйүз хуҗалыгың белән яшәү — жить свои́м ли́чным хозя́йством
үз йортыңны салу — постро́ить свой дом
2) свой, родно́й, ро́дственный, бли́зкийүз анасы — его́ родна́я мать
үз кешеләр — свои́ (бли́зкие) лю́ди
3) свой, осо́бый, своеобра́зныйбала үз телендә нидер әйтә — ребёнок на своём языке́ что́-то говори́т
үз аңлавыңда — в своём понима́нии ( жизни)
•- үз чире тоту••үз акылыңда (булу) — в своём уме́, без поте́ри па́мяти и́ли созна́ния
үз алдына — само́ по себе́; самостоя́тельно
үз аршыныңа үлчәү — ме́рить на свой арши́н
үз башыннан чыгару — выду́мывать, сочиня́ть небыли́цу
үз белдеге белән (белдегенчә) — по своему́ усмотре́нию; без разреше́ния, самово́льно
үз вакытында — своевре́менно, в своё вре́мя; в по́ру, во́время
үз дигәненә ирешү — доби́ться своего́
үз дигәнеңдә тору — наста́ивать на своём, упо́рствовать
үз дигәнеңчә — по-сво́ему, по своему́ жела́нию, по свое́й во́ле
үз җае белән — свои́м хо́дом, свои́м чередо́м
үз җаена кую — см. үз иркенә кую
үз җилкәсенә алу — брать (взять) под свою́ отве́тственность, приня́ть на свои́ пле́чи
үз җилкәсендә тату — испыта́ть на свое́й шку́ре
үз ирке белән — доброво́льно, по свое́й во́ле
үз итү (күрү) — счита́ть свои́м (бли́зким, ро́дственным), поступа́ть (с кем-л.) по-сво́йски
үз кабыңа бикләнү — уходи́ть в свою́ скорлупу́
үз казаныңда кайнау — вари́ться в со́бственном соку́
үз кайгысы кайгы — то́лько своё, до чужо́го (посторо́ннего) де́ла нет
үз каны (сөяге) — свой ро́дственник
үз кеше — свой челове́к; свой брат, свой в до́ску
үз колагың белән (үз күзең белән) — свои́ми уша́ми ( слышать), свои́ми глаза́ми ( увидеть)
үз колагыңа (үз күзеңә) үзең ышанмау — не ве́рить свои́м уша́м (глаза́м)
үз көне — ли́чная, самостоя́тельная жизнь
үз көчеңә керү — взять си́лу, войти́ в си́лу, стать жизнеспосо́бным, окре́пнуть
үз көчеңдә калу — в си́ле (в си́лах)
үз кулы белән — доброво́льно, по свое́й во́ле
үз күзлегеннән карау — смотре́ть со свое́й колоко́льни
үз манарасыннан торып сөйләү (карау) — говори́ть (смотре́ть) со свое́й колоко́льни
үз өстенә — на себя́, на свою́ го́лову
үз сүзе сүз (үз бер тиене тиен, үз кырыгы кырык, үз туксаны туксан) — см. үзсүзле
үз сүзен итү — сде́лать по-сво́ему, по своему́ жела́нию
үз сүзең белән (сөйләү) — рассказа́ть свои́ми слова́ми ( прочитанное)
үз сүзеңне әйтү — сказа́ть своё сло́во, прояви́ть себя́ (в чём-л.)
үз урынына кую (утырту) — поста́вить на (своё) ме́сто, указа́ть (его́) ме́сто
үз урыныңны белү — знать своё ме́сто
үз үлеме белән үлү — умере́ть свое́й сме́ртью
үз хәле хәл — не до други́х; до други́х де́ла нет
үз чиратыңда (нәүбәтеңдә) — в свою́ о́чередь
үз эченә бикләнү — замкну́ться; станови́ться необщи́тельным
үз эшеңдә булу — де́лать своё де́ло; не обраща́ть внима́ния на друго́е
үз юлыңда (йөрү) — идти́ свое́й доро́гой (свои́м путём)
үз юлың белән бару — идти́ свое́й доро́гой (свои́м путём); поступа́ть самостоя́тельно (незави́симо, по своему́ жела́нию, по свое́й во́ле)
- үз башынаүз ягына аудару — перетяну́ть на свою́ сто́рону
- үз дигәне
- үз дигәнен итү
- үз дигәнен эшләү
- үз иркенә кую
- үз кулыңа алу
- үз сүзеңдә тору
- үз урыныңда -
2 хуҗалык
сущ.; в разн. знач.хозя́йство, эконо́мика || хозя́йственный; хозя́йственно-, хоз- разг.авыл хуҗалыгы — се́льское хозя́йство
аерым хуҗалык — единоли́чное хозя́йство
балыкчылык хуҗалыгы — ры́бное хозя́йство
завод хуҗалыгы — заводско́е хозя́йство
йорт хуҗалыгы — дома́шнее хозя́йство
планлы хуҗалык — пла́новое хозя́йство
социалистик хуҗалык — социалисти́ческое хозя́йство
ярдәмче шәхси хуҗалык — ли́чное подсо́бное хозя́йство
хуҗалык мәшәкатьләре — хло́поты по хозя́йству
хуҗалык кирәк-яраклары — хозя́йственный инвента́рь, предме́ты дома́шнего обихо́да
хуҗалык кирәк-яраклары булдыру — обзавести́сь хозя́йством
илнең хуҗалык тормышы — хозя́йственная жизнь страны́
хуҗалык товарлары кибете — магази́н хозя́йственных това́ров
хуҗалык юлы белән — хозя́йственным спо́собом
хуҗалык аппараты — хозаппара́т
хуҗалык договоры — хоздогово́р
- хуҗалык елырайонның хуҗалык-икътисад хәле — хозя́йственно-экономи́ческое состоя́ние райо́на
- хуҗалык исәбе
- хуҗалык итү
- хуҗалык сөрү -
3 электр
сущ.электри́чество || электри́ческий; эле́ктро-атмосфера электры — атмосфе́рное электри́чество
электр күренешләре — электри́ческие явле́ния; явле́ния электри́чества
электр үткәрү — провести́ электри́чество
электр белән яктырту — электроосвеще́ние
электр тогы — электри́ческий ток
электр яктысы — электри́ческий свет, электроосвеще́ние
электр чыбыгы — электри́ческий про́вод, электропро́вод
электр челтәре — электри́ческая сеть, электросе́ть
электр белән дәвалау — лечи́ть электри́чеством; электролече́ние, электротерапи́я
электр белән ябыштыру — электросва́рка
электр белән саву — электродое́ние
электр станциясе — электри́ческая ста́нция, электроста́нция
электр машиналары — электри́ческие маши́ны, электромаши́ны
- электр корылмасыэлектр үтүге — электри́ческий утю́г, электроутю́г
- электр плитәсе
- электр поезды
- электр сәгать
- электр товарлары
- электр үткәргеч
- электр үткәрүчәнлек
- электр хуҗалыгы
- электр челтәре -
4 авыл
сущ.1) дере́вня; посёлок; ау́л; месте́чко (в Белоруссии, на Украине) ||а) се́льский, дереве́нский, поселко́вый, ау́льный, местечко́выйб) просёлочный ( о дороге)аны бөтен авыл белә — его́ зна́ет вся дере́вня
авыл белән шәһәр арасындагы каршылыкны бетерү — уничтоже́ние противополо́жности ме́жду го́родом и дере́вней
авылдан авылга йөрү — е́здить по деревня́м (и сёлам)
авыл табигате — дереве́нская приро́да
авыл советы — се́льский (ау́льный, местечко́вый) сове́т
авыл районнары — се́льские райо́ны
авыл укытучылары — се́льские учителя́
авыл хезмәтчәннәре — се́льские тру́женики; тру́женики села́ (дере́вни)
авыл юллары — просёлочные доро́ги
2) ( в противопоставлении к понятию город) селе́ние, поселе́ниетайгадагы беренче авыллар — пе́рвые поселе́ния в тайге́
анда әле шәһәрләр юк, авыллар гына — там нет ещё городо́в, име́ются то́лько селе́ния
3) авыллар разг. дереве́нские, се́льские; сельча́не; аульча́небүген базарда нигәдер авыллар аз — сего́дня на ры́нке почему́-то ма́ло дереве́нских (сельча́н, се́льских)
•- авыл җире
- авыл җыены
- авыл кешесе
- авыл советы
- авыл хуҗалыгы
- авыл юлы•• -
5 диплом
сущ.1) дипло́м ( свидетельство)укытучылык дипломы — дипло́м учи́теля
фәннәр кандидаты дипломы — дипло́м кандида́та нау́к
2) дипло́м (студенческое исследование, проект) || дипло́мныйдиплом эше — дипло́мная рабо́та
диплом яклау — защи́та дипло́ма
3) дипло́м (свидетельство за что-л.)авыл хуҗалыгы күргәзмәсе дипломы — дипло́м сельскохозя́йственной вы́ставки
беренче дәрәҗә диплом белән бүләкләү — награди́ть дипло́мом пе́рвой сте́пени
-
6 корал
сущ.1) в разн. знач. ору́жие (огнестрельное, ядерное, химическое, холодное) || оружейныйкорал җитештерү — произво́дство ору́жия
корал заводы — оруже́йный заво́д
корал склады — оруже́йный склад, арсена́л
рус коралының даны — сла́ва ру́сского ору́жия
коралга! — к ору́жию!
2) собир. вооруже́ниеяңа төр кораллар — но́вые ви́ды вооруже́ния
коралларны кыскарту — сокраще́ние вооруже́ния
3) прям.; перен. ору́дие, сре́дство (труда, производства), инструме́нт (измерительный, столярный, музыкальный)авыл хуҗалыгы кораллары — сельскохозя́йственные ору́дия
корал эшләр, ир мактаныр — (посл.) инструме́нт де́лает, мужчи́на хва́стается
тәнкыйть - йогынтылы корал — кри́тика - де́йственное ору́жие
үзеңә каршы корал бирү — дать (кому-л.) ору́жие про́тив себя́
тел - үткен көрәш коралы — язы́к - о́строе ору́дие борьбы́
•- корал йөртүче
- корал остасы
- коралын алу••корал (корал көче) белән янау — бряца́ть (угрожа́ть) ору́жием
корал итү — испо́льзовать (кого-л., что-л.) как ору́дие
корал көченә таяну — прибега́ть к си́ле ору́жия
корал куллану — обнажа́ть/обнажи́ть ору́жие, применя́ть/примени́ть ору́жие
корал күтәрү — подня́ть ору́жие (против кого-л.)
корал ташлау — броса́ть/бро́сить ору́жие, скла́дывать/сложи́ть ору́жие; сдава́ться, капитули́ровать
корал тотып — с ору́жием в рука́х
коралга тотыну (ябышу) — бра́ться (взя́ться, хвата́ться) за ору́жие, прибе́гнуть к ору́жию
коралга чакыру (өндәү) — призыва́ть к ору́жию (кого-л.)
См. также в других словарях:
авыл — 1. Авыл хуҗалыгы белән шөгыльләнүче халык яши торган урын, торак пункт 2. Авылда яшәүчеләр, авыл халкы авыл уянды. АВЫЛ ХУҖАЛЫГЫ – Игенчелек, терлекчелек һәм яшелчәчелек эшләре … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
җимешчелек — Җимеш үстерү белән шөгыльләнү, җимеш үстерү хуҗалыгы … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
игенчелек — 1. Авыл хуҗалыгының җир эшкәртеп иген игү белән шөгыльләнә торган тармагы 2. Авыл хуҗалыгы культураларын үстерү һәм алардан югары уңыш алу тур. фән … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
иҗади — с. 1. Иҗат итү белән бәйләнгән. Төзүгә, барлыкка китерүгә, иҗат итүгә юнәлдерелгән 2. Үзендә иҗат яңалыгы, яңача эшкәртү, иҗат итү сыйфаты булган. ИҖАДИ ДИКТАНТ – Нин. б. кагыйдәне үзләштерү өчен махсус сайланган сүзләр нигезендә телдән җөмләләр… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
плантация — 1. Шикәр камышы, дөге, кофе һ. б. ш. культураларны игү белән шөгыльләнә торган эре капиталистик җир хуҗалыгы 2. Махсус авыл хуҗ. культурасы чәчелгән җир мәйданы чәй п. се … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
ферма — I. 1. Колхоз һәм совхозларда хайванчылыкның нин. б. тармагы белән шөгыльләнә торган хуҗалык 2. Шәхси яки арендага алынган җир участогындагы авыл хуҗалыгы предприятиесе. II. ФЕРМА – тех. Төзелеш эшләрендә: корыч терәкләрнең очларын бер беренә… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
хуҗалык — 1. Теге яки бу иҗтимагый төзелешнең җитештерү чаралары һәм җитештерү мөнәсәбәтләре җыелмасы, җитештерү ысулы товарлыклы х. 2. Җитештерү өчен хезмәт итә торган, экономиканы тәшкил итә торган барлык нәрсә. с. Җитештерү эшләренә бәйле х. торышы 3.… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
хутор — 1. Чәчүлек җире, йорт каралтылары белән бергә аерым бер хуҗага караган крестьян хуҗалыгы 2. Россиянең көньягында һәм Украинада – кечкенә авыл … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге